De tragische gevolgen van illegaal drugsgebruik zijn misschien minder zichtbaar dan in het verleden, maar ze zijn er nog steeds, waarschuwt EMCDDA-directeur Alexis Goosdeel.
Drie woorden vatten het huidige drugsprobleem in Europa samen: Overal, Alles, Iedereen.
Om het even uit te leggen: drugs zijn gemakkelijk verkrijgbaar in grote hoeveelheden, bijna alles kan een drug zijn, omdat de scheidslijn tussen legale en illegale stoffen vervaagt, en iedereen kan worden beïnvloed, direct of indirect. Deze combinatie dreigt de komende jaren een perfecte storm van toenemend middelengebruik en afhankelijkheid te veroorzaken.
Daarom denkt de EMCDDA directeur dat het een grote fout zou zijn als EU-regeringen, die na de COVID-19-pandemie worstelen om de overheidsfinanciën onder controle te houden, drugspreventie- en behandelingsprogramma’s als een gemakkelijk doelwit voor kostenbesparingen zien. Bezuinigingen zouden de sociaal en economisch meest kwetsbaren het hardst treffen. Dit zou leiden tot nog meer persoonlijke tragedies en nog meer kosten voor de samenleving, of het nu gaat om de behandeling van geestelijke gezondheidsproblemen of het aanpakken van criminele activiteiten, zoals de productie van drugs en de handel.
In plaats geeft hij aan dat we onze bestaande inspanningen moeten opvoeren, investeren in preventieprogramma’s en drugs-, geestelijke gezondheid- en sociaal beleid koppelen, in plaats van ze als afzonderlijke reacties te behandelen. We moeten drugs ook in een nieuw licht zien. Nu er steeds meer middelen op de markt komen, weerspiegelt het oude stereotype van mensen die heroïne op straat injecteren niet langer de realiteit of de problemen waarmee onze samenlevingen worden geconfronteerd.
De wereld is inderdaad heel anders dan toen het EMCDDA voor het eerst zijn deuren opende in Lissabon in 1995. Hun focus en werk passen zich voortdurend aan het veranderende landschap en de veranderende patronen van drugsgebruik aan. In het begin was hun enige missie om een informatieverstrekker te zijn: het ontwikkelen van de methodologieën en netwerken voor het verzamelen en analyseren van belangrijke gegevens – die destijds grotendeels ontbraken – voor beleidsmakers. Met een sterke inbreng van nationale drugscontrolecentra, andere EU-agentschappen en internationale partners, heeft men die missie met succes volbracht en doet dat nog steeds. Maar nu lijk de rol te evalueren van informatieverstrekker naar een meer proactieve dienstverlener.
In de loop der jaren heeft men nieuwe wegen ingeslagen in innovatieve monitoringmethoden om licht te werpen op evoluerende drugspatronen. Deze variëren van macro tot micro: het identificeren van nieuwe synthetische en psychoactieve stoffen en veranderingen in cannabisgebruik tot het analyseren van afvalwater in individuele Europese steden of residuen van spuiten in naalduitwisselingsprogramma’s om de nieuwste drugsgewoonten op te sporen.
De benadering van het Europese drugsprobleem door het EMCDDA is in toenemende mate tweeledig. Ten eerste om de impact van langetermijntrends op de gezondheid en veiligheid van het publiek beter te begrijpen. Ten tweede, om nieuwe dreigingen sneller te detecteren, zodat besluitvormers hun paraatheid en reactie kunnen verbeteren.
Wat doet het EMCDDA?
Het bureau helpt Europese en nationale beleidsmakers, professionals en praktijkmensen in het veld om de oorzaken en gevolgen van drugsgebruik aan te pakken. Dit doet zij door feitelijke, objectieve, betrouwbare en vergelijkbare Europese gegevens te verstrekken als basis voor hun beslissingen. We werken binnen het kader van het zorgvuldig uitgebalanceerde drugsbeleid van de Europese Unie, met zijn strategie en actieplan. Deze weerspiegelen de fundamentele waarden van de EU op het gebied van mensenrechten en grondrechten en een geloof in consensus, discussie en wetenschappelijk bewijs als de bouwstenen voor beleid.
De Europese Commissie heeft onlangs voorgesteld om het agentschap een belangrijkere rol te geven bij het analyseren van huidige en toekomstige bedreigingen van illegale drugs in de EU. Dit volgde op een onafhankelijke externe evaluatie die het agentschap erkende als een centrum van wetenschappelijke excellentie, zowel in Europa als internationaal, en de aanbeveling deed om de opdracht van het EMCDDA uit te breiden.
Die beslissing ligt bij het Europees Parlement en de Raad van de EU. Wat ze ook besluiten, het uiteindelijke doel van het EMCDDA blijft hetzelfde: de inspanningen om het publiek te beschermen te maximaliseren en bij te dragen aan een gezonder en veiliger Europa.
Bronnen o.a. IAmExpat (EN), TheParliamentMagazine (EN)
