Ku kanabis bi erênî bandorê li afirîneriyê dike dikare biçe qada çîrokan. Bi kêmanî li gorî ceribandinek nû. Karê bikarhênerên kanabisê sivik ji ya ne-bikarhêneran afirînertir nehat darizandin.
Gelek bikarhênerên esrarê pê bawer in ku narkotîk ne tenê hestiyariya wan, lê di heman demê de afirîneriya wan jî baştir dike. Dixuye ku mezinên afirîner jî vê ramanê dipejirînin. Steve Jobs got esrar û heşîş dê wî rehet û afirîner bike, dema ku stêrnas û nivîskar Carl Sagan bawer dikir ku esrar aramî û têgihiştinê tîne. Di aliyê hunerî de, Lady Gaga got ku ew dema ku muzîkê dinivîse, pir giya dikişîne.
Cannabis û afirîner
Tevî van baweriyên populer ên di derbarê hêza afirîner a kanabis de, lihevhatina zanistî nezelal maye. Niha, lêkolînek nû vê yekê pêşniyar dike çûn dibe ku piştî her tiştî nebe dergehek afirîneriyê.
"Hema hema her kes difikire ku kanabis wan afirînertir dike. Lêbelê, ew texmîn ji hêla daneyan ve nayê piştgirî kirin, "got Christopher Barnes, profesorek behreya rêxistinî li Dibistana Karsaziyê ya Foster a Zanîngeha Washington û nivîskarê lêkolînê.
Cannabis hestê bilind dike
Lekolînwanan bi eslê xwe hîpotez kirin ku kanabis dê nerasterast afirîneriyê zêde bike bi vê yekê ku bikarhêneran bêtir kêfxweş hîs bikin. Beriya her tiştî, kanabis meyl dike ku hestan bilind bike, ku di encamê de dikare bibe sedema guheztina hişmendiyê ku afirîneriyê geş dike.
Ji bo ceribandina vê ramanê, lêkolîner ceribandinek kontrolkirî ya rasthatî sêwirandin ku encamên afirîner ên bikarhênerên kanabisê sivik ên ku nû bikar aniye û yên ku nekiriye berhev dike.
Di koma yekem a ceribandinan de, ji nêzîkê 107 bikarhênerên sivik ên kanabisê hate xwestin ku di nav 15 hûrdemên bilindbûnê de ceribandinek afirîneriyê ya standard bikin. Ji bo koma kontrolê, lêkolîneran ji 84 beşdarên din xwestin ku tenê di 12 demjimêrên borî de esrarê bikar neaniye peywirê biqedînin.
Ji bo ceribandina afirîneriyê, ji beşdaran hat xwestin ku di nav çar hûrdeman de bi qasî ku gengaz be bi kevirek bikar bînin. Wekî ku tê hêvî kirin, beşdarên ku serxweş bûn xwe bêtir dilgeş hîs dikirin, ango ramanên wan ji beşdarên hişyar afirînertir bûn. Dadwerên derve, yên ku nizanibûn kî di bin bandorê de ye, di afirîneriyê de ti cûdahî nedîtin.
Ezmûna afirîneriyê
Komek duyemîn a ceribandinan di peywirek afirîneriyê ya bi xebatê de encamên wekhev nîşan da. Di wê lêkolînê de, ji 140 beşdaran hat xwestin ku xeyal bikin ku li fîrmayek şêwirmendiyê ya ku ji bo zêdekirina dahata komek herêmî hatî xebitandin, bixebitin. Ji wan re hate ferman kirin ku di nav pênc hûrdeman de bi qasî ku gengaz be ramanên afirîner derxînin holê. Dûv re ji wan hat xwestin ku afirîneriya yên din binirxînin.
Mîna ku di ceribandinên yekem de, beşdarên bi bandora kanabis bawer kirin ku ramanên wan li gorî beşdarên kontrolê afirînertir in, dema ku rêjeyên derveyî ne wusa bûn. Balkêş e, serxweşbûn jî kir ku bikarhênerên kanabisê di bin bandorê de bifikirin ku ramanên mirovên din afirînertir in.
"Gava ku hûn di bin bandora kanabisê de bin û dilxweşiyê tecrûbir bikin, hûn difikirin ku her tişt afirîner û ecêb e," Barnes got. "Karê we an karê kesek din, ew hemî xweş e." Rêzeya jêrîn: Bilindbûn tam afirîneriya beşdaran neteqand - her çend her "highdea" xweş xuya dikir.
Bikarhênerên kanabis vekirîtir in
Digel ku hin delîl hene ku afirînerî gava ku hûn bilind bin zêde nabe, lêkolîner dipirsin gelo gengaz e ku karanîna dirêj-dirêj a kanabis dikare kesek afirînertir bike. Lêkolînek ji zêdetirî 700 xwendekarên zanîngehê ku an bikarhênerên birêkûpêk kanabis an ne-bikarhêner bûn beşdar bûn. Tewra dema ku hişyar bûn, bikarhênerên kanabisê bixwe afirîneriya bilindtir ragihandin û di heman demê de li ser ceribandinek pîvandina ramana hevgirtî, aliyek afirîneriyê ji bo dîtina çareseriyên pirsgirêkê, li gorî ne-bikarhêneran çêtir performans kirin.
Lêbelê, ne karanîna kanabis bû ku van cûdahiyên afirîner rave kir. Kesayetiya bikarhênerên kanabis girîng bû. Bikarhênerên kanabis meyldar bûn ku li ser taybetmendiya kesayetiya vekirîbûnê dereceyek bilind bi dest bixin, tê vê wateyê ku ew îhtîmalek mezin bûn ku beşdarî ezmûnên nû bibin, ku di encamê de bi afirîneriyê ve girêdayî bû. Dema ku lêkolîneran vekirîbûn hesab kirin, pêwendiya di navbera kanabis û afirîneriyê de êdî nemabû.
Carrie Cuttler, profesorek psîkolojiyê li Zanîngeha Dewleta Washington û nivîskarê lêkolînê, got: "Ev pêşniyar dike ku mirovên ku ji ezmûnê re vekirî ne, îhtîmal e ku esrarê bikar bînin, û ew jî bêtir afirîner in."
Li ser bingeha wêjeya lêkolînê, Cuttler bawer dike ku kanabis dikare "pêşkeftinên nazik" çêbike, lê "belkî ew bandorek pir piçûktir e ji ya ku mirov difikire û ya ku çanda populer pêşniyar dike," wê got. Afirînerî ne yek tişt e û gelek pêkhateyên cuda hene. Barnes got dibe ku kanabis hem bi awayên erênî hem jî neyînî bandorê li wê dike.
Mînakî, kanabis dikare stres û diltengiyê sist bike, ku dikare di pêvajoya xweya afirîner de alîkariya hin kesan bike, Cuttler got. Hêjayî bibîrxistinê ye ku lêkolîn destnîşan dike ku her çend bilindbûna afirîneriyê bi rengek berbiçav baştir nake, ew xuya nake ku zirarê bide afirîneriyê, bi kêmanî bi dozên nisbeten kêm.
Lêkolînên heyî ji ber rêziknameyên federalî di warê çawaniya ceribandina pîvanên girîng ên karanîna kanabisê, wek doz û zirav, tixûb hene. Faktorên din ên sînordar jî hene. Afirîneriya ku ji bo hilberîna karên hunerî yên mezin, teknolojiyên nû an pêşkeftinên zanistî hewce dike, belkî cûdatir û dijwartir e ku meriv jê were girtin ji xwestina kesek ku bikar bîne ji bo kerpîçekê.
"Gelek texmînên ku me di derbarê bandorên kanabisê de hene dibe ku nehêle," Barnes got. “Ji ber vê yekê divê em van texmînan pir hişk nekin; divê em lêkolînan teşwîq bikin.”
Çavkaniyê: washingtonpost.com (En)