Microdoseren, het regelmatig nuttigen van kleine beetjes lsd of paddo’s, wordt steeds populairder. Niet om te ontsnappen aan het dagelijks leven, maar juist om daar zoveel mogelijk uit te halen, schrijft ‘gebruiker’ Nils Elzenga. Moet je dat wel willen?
In de najaarszon zit ik op een bankje naast de woonboot waarop ik werk. Mijn vingers vliegen over het toetsenbord van de laptop op mijn schoot. Door mijn hoofd waait een wervelwind vol ideeën – invalshoeken voor artikelen, reizen die ik wil ondernemen, manieren om mijn appartement te verbouwen – die ik systematisch uit de lucht pluk en vang in tekst. Onder de stormachtige oppervlakten van mijn geest heerst een zacht innerlijk zoemen, alsof alle cellen in mijn lichaam een beetje jubelen. Ik voel me kalm en scherp.
Een uur of twee geleden, meteen na het verlaten van mijn bed, heb ik 0,2 gram fijngemalen paddo’s weggespoeld met een glas water. Dat doe ik al een half jaar om de paar dagen, maar nog altijd is het een wat onwennig ochtendritueel. Als ik in mijn ochtendjas zo’n bergje grijsbruine schilfers afweeg op mijn speciaal daarvoor aangeschafte precisieweegschaal lijk ik wel een drugsdealer.
Maar de effecten! Mijn ochtendmeditatie vliegt voorbij. Op de fiets onderweg naar mijn werkplek is het alsof al mijn zintuigen net wat scherper staan afgesteld. Het herfstlicht dat weerkaatst in het water van het IJ achter het Centraal Station van Amsterdam lijkt wel een zwerm vuurvliegjes. Bob Dylans klassieker ‘All Along the Watchtower’ streelt via mijn peperdure koptelefoon mijn oren. Met tintelend plezier verwelkomt mijn huid de zon en de wind. Ik voel me verbonden met de wereld. Het liefst zou ik al mijn vrienden tegelijk vertellen hoe prettig ik me voel.
Niet ongevaarlijk
Op Netflix zag ik onlangs ‘Take Your Pills’, een documentaire over het ADHD-medicijn Adderall. Dat heeft op mensen die niet lijden aan ADHD een vergelijkbaar effect als speed. In de Verenigde Staten heeft dat geleid tot massaal misbruik om langer en beter te kunnen presteren. De film riep bij mij een ongemakkelijke vraag op: gebruik ik eigenlijk ook niet gewoon doping?
“Middelen als Adderall zijn toxisch”, zegt Eva Ehrlich, wetenschappelijk medewerker van de Drugs Infolijn van het Trimbos-instituut. “Zeker in hogere doseringen zijn ze schadelijk voor lichaam en geest. Paddo’s en lsd daarentegen zijn voor zover we weten niet giftig. Je kunt er ook geen dodelijke dosis van nemen.”
Dat maakt psychedelica volgens Ehrlich nog niet ongevaarlijk: “Trippen kan psychoses triggeren of leiden tot langdurige angst- en paniekklachten. Of microdoseren vergelijkbare ellende kan opleveren weten we niet, want er is nog bijna geen onderzoek naar gedaan. Je kunt je dus afvragen: wil ik zulke risico’s lopen?” Bovendien vindt Ehrlich de opkomst van microdoseren, evengoed als het wijdverbreide gebruik van Adderall, een discutabele uiting van de prestatiemaatschappij met zijn alsmaar toenemende druk om altijd maar ‘aan’ te staan. Ehrlich: “De ene dag loopt hier op kantoor alles op rolletjes, de volgende krijg ik niets uit mijn vingers. Mij lijkt dat normaal. Maar kunnen we als samenleving nog wel accepteren dat we soms nu eenmaal chaotisch, slordig of futloos zijn? Als je dat permanent denkt te moeten bestrijden, met microdoseren of anderszins, dan ligt geestelijke afhankelijkheid natuurlijk wel op de loer.”
Depressieve episodes
Voor mijn werk als journalist verblijf ik regelmatig in het buitenland, waar ik niet microdoseer. Mijn langste paddopauze tot dusverre was drie weken. Van geestelijke afhankelijkheid heb ik in die periode niets gemerkt. En hoewel ik niet kan ontkennen dat ik gevoelig ben voor status- en prestatiedruk, ben ik hoofdzakelijk gaan microdoseren om een andere reden: neerslachtigheid.
Als twintiger – ik ben nu 37 – heb ik verschillende depressieve episodes gehad. De antidepressiva die ik slikte hielpen aardig. Maar ze hadden ook nare bijwerkingen. En therapie gaf me weliswaar inzicht in de psychische wortels van mijn duistere gemoedstoestand, maar heelde die voor mijn gevoel niet. De wanhopige somberheid bleef terugkeren.
Rond mijn dertigste ben ik me gaan verdiepen in spiritualiteit. Regelmatig bezoek ik intense meerdaagse workshops yoga, meditatie, tantra, familie-opstellingen, sjamanistische rituelen enzovoort. Toen ik tijdens een ceremonie met de geestverruimende drank ayahuasca hoorde over microdoseren met psychedelische middelen heb ik ter plekke een paar zakjes paddo’s gekocht.
Sinds ik daarvan snoep laat mijn zelfkritische geest wat minder luid van zich horen. Alsof mijn innerlijke criticus mag uitrusten van zijn constante slavendrijverij, en daar zelf ook best blij mee is. Mijn gedachten hinderen me minder. Ik hoop dat zulke verbeteringen permanent zullen worden, als het even kan binnen enkele jaren. Zag ik het destijds niet zitten om mijn leven lang antidepressiva te slikken, evenmin lijkt het me een goed idee om tot mijn tachtigste elke paar dagen te blijven microdoseren.
Om in de juiste flow te raken, of zoals dat heet in microdoseerkringen, de ‘sweet spot’ te raken, is de juiste dosering wel essentieel. Neem ik iets te veel dan de voor mij ideale 0,20 gram, bijvoorbeeld 0,28 of 0,35 gram, dan stuiteren er net iets te veel ideeën door mijn hoofd en heb ik zoveel energie dat ik die nog maar moeilijk kan kanaliseren. Dan ben ik zo constructief als een hond die wordt losgelaten op het strand. Ook heb ik de muren van mijn kantoor weleens een beetje zien deinen. Niet onaangenaam, maar ook niet per se zinvol. Dat soort dagen zijn uitzonderlijk. Veel vaker voel ik me sneller en slimmer.
Giswerk
Maar hoe komt dat nou precies? In discussies op internetfora stellen mensen wel dat het placebo-effect de gevoelde effecten van microdoseren verklaart. Ook Eva Ehrlich van het Trimbos-instituut sluit deze theorie niet uit, maar ikzelf geloof hem niet. Daarvoor zijn de effecten van psychedelica me te sterk. Probeer maar eens een tripdosis paddo’s (die begint vanaf 3 gram) waarbij je hallucinaties krijgt en in een andere werkelijkheid terechtkomt.
Ook een pas afgerond onderzoek aan de Universiteit Leiden wijst wellicht in een andere richting. Hoogleraar psychologie Bernhard Hommel en zijn team lieten 28 proefpersonen twee keer bekende cognitieve tests uitvoeren, één keer voor en één keer na een microdosis paddo’s. Hommel: “Erna waren de resultaten significant beter. Dat gold voor divergent denken, het out of the box-denken dat nuttig is voor bijvoorbeeld brainstormen. Maar het gold ook voor convergent denken, het trechteren, nodig voor iets als het structureren van een ingewikkeld artikel. Dat is opvallend, want die twee gaan over het algemeen slecht samen.” Hommel vermoedt dat de verbeterde prestaties te maken hebben met de serotonine die psychedelica vrijmaken in de hersenen, en met de interactie die vervolgens ontstaat met dopamine. Maar hoe dit precies werkt blijft voorlopig giswerk.
Eva Ehrlich noemt de onderzoeksresultaten ‘uitermate dun’: “Het onderzoek was heel klein en er is geen controlegroep gebruikt.” Hommel: “We moeten nu inderdaad kijken of we de resultaten kunnen repliceren. We zijn inmiddels met een grotere studie begonnen.”
Wat de uitkomsten daarvan ook zullen zijn: voorlopig werkt microdoseren simpelweg voor mij. Of placebo daar nou voor zorgt of psilocybine.
Waar komt microdoseren vandaan?
Microdoseren waaide over uit het Californische techwalhalla Silicon Valley. James Fadiman, de Amerikaanse schrijver van het standaardwerk ‘The Psychedelic Explorer’s Guide’ en een veteraan van de psychedelica-hype van de jaren zestig, wordt algemeen beschouwd als dé microdoseergoeroe. Sinds 2010 is hij bezig met ’s werelds enige grootschalige onderzoek naar microdoseren, waarin hij ervaringen uit alle windstreken optekent.
Uit dit anekdotische bewijs komt een overweldigend positief beeld naar voren. Mensen rapporteren vrijwel zonder uitzondering dat ze zich gelukkiger en vrijer voelen. Op professioneel vlak melden ze betere focus, meer overzicht, sneller denkvermogen en meer probleemoplossend vermogen. Grootschalig klinisch onderzoek is tot dusverre niet verricht.
Ik volg het schema van James Fadiman: op dag 1 een microdosis nemen, dan twee dagen niet (op dag 2 werkt de microdosis na, dag 3 is een rustdag); op dag 4 weer een microdosis nemen, dan weer twee dagen pauze enzovoort. Dit schema hou je acht tot tien weken aan. Dan pauzeer je een minimaal een maand, om psychische gewenning te voorkomen en omdat er nog geen goed onderzoek is gedaan naar de fysieke effecten van microdosering op de langere termijn, al wijst alles erop dat er geen lichamelijke schade optreedt. Qua dosering adviseert Fadiman een tiende tot een twintigste van de hoeveelheid die nodig is voor een stevige trip. Voor paddo’s komt dat neer op 0,2 tot 0,4 gram, voor lsd op 10 tot 20 microgram.
Ik koop mijn paddo’s bij iemand die ze zelf kweekt. Smartshops mogen geen paddo’s verkopen, wel truffels. Die hebben dezelfde psychoactieve stoffen als paddo’s (psilocybine en psilocine), maar zijn minder sterk – wat weer gevolgen heeft voor de juiste dosering.
Welke drugs zijn het giftigst?
Tv-programma ‘Zondag met Lubach’ behandelde op 21 oktober de vraag waarom xtc verboden is. Op de vraag of het een harddrug is antwoordt Wim van den Brink, hoogleraar verslavingsonderzoek in het AMC: “Nee. Roken, heroïne en cocaïne zijn relatief schadelijk in termen van de kans op verslaving en de kans op breinschade. Cannabis is al duidelijk minder gevaarlijk. En xtc wordt in de meeste analyses nog lichter ingedeeld.” En psychedelica nog weer lichter.
Het RIVM maakte in 2009 een veelgebruikte giftigheidstabel, bijvoorbeeld vindbaar op de website van de Jellinek. De top-4 daarvan: crack, heroïne, tabak en alcohol. Xtc prijkt op nummer 12. Lsd en paddo’s bungelen helemaal onderaan op plekken 14 en 15. Niettemin staan beide evenals xtc op lijst 1 van de Opiumwet (bezit, handel en productie verboden).
Lees het volledige artikel op trouw.nl (Bron)
