By mr. Kaj Hollemans, KH Talo Sharci (@KHLA2014)
Toddobaadkii hore ayaa ahaa go'aankii qabyada ah ee xeerarka tijaabin tijaabada dukaamada dukaanka kafeega loo diro Golaha Wakiillada. Go'aanka Qabyo Qoraalku wuxuu ka kooban yahay tijaabada baaskiilada oo la xiray silsilad dukaanka kafeega ah kaas oo uu aqbalay Golaha Wakiilada ee 22 January 2019.
Golaha Wakiillada ayaa hadda fursad u leh inay ka faalloodaan Qorshaha Qabyada ah toddobaadyo inta lagu jiro 4, ka hor inta aan loo dirin Qeybta Talo-bixinta Golaha Shacabka. Sida Xubin Baarlamaanka Vera Bergkamp (D66) Waxaan rajeynayaa in Golaha Wakiilladu uu adeegsan doono ikhtiyaarkan iyo in ay wadahadal gaar ah la yeelan doonaan xukuumadda oo ay la yeelan doonto go'aan qaadashada. Daboolka qorshaha qabqablaha ayaa durbadiiba ku jira ajandaha Kulanka nidaamka guddiga VWS Golaha Wakiilada ee 24 April 2019.
Go'aanka Qorshuhu wuxuu ka kooban yahay isbadallo la taaban karo marka la barbar dhigo nooca wadatashiga ee November 2018. Dawladdu waxay si cad u tixgelisay fikradaha ka soo jeedda dhinacyada kala duwan ee dhibcooyinka qaarkood.
Xaddidada tijaabada
Ugu badnaan 10 degmo ayaa laga yaabaa inay kaqaybqaataan tijaabada. Degmooyinka xudduudku waa dhammaan degmooyin ku teedsan xuduudda Jarmalka ama Beljam. Degmooyinka xuduudaha doonaya inay kaqeybqaataan tijaabada waxaa waajib ku ah inay adeegsadaan cabirka dadka degan. Tan macnaheedu waxa weeye in mustaqbalka la oggol yahay oo keliya in la oggolaado gelitaanka meheradaha qaxwaha ama xashiish loo iibiyo dadka deggan Nederland Dhammaan dukaamada qaxwaha ee ku yaal degmooyinka kaqeybgalaya waa inay kaqeybqaataan tijaabada. Sidaas darteed, degmooyinku waxay jecelyihiin Venlo, Groningen, Amsterdam, Rotterdam iyo Tilburg ugu yaraan ka qaybqaadashada tijaabada. Immisa dawladaha hoose ee jeclaan lahaa in ay ka qayb qaataan tijaabada ayaa weli la arki doonaa.
Afar waji
Tijaabadu waxay ka kooban tahay marxaladda diyaarinta, wajiga marxaladda, marxaladda hirgelinta iyo marxaladda farsamada. Sharciga ayaa la filayaa in uu dhaqan galo Janaayo 1 on 2020. Waqtigan xaadirka ah marxaladda diyaarinta waxay bilaabmaysaa. Sharciga ka dib (iyo amarka) ayaa dhaqan galay, dadka beeraha cannabis waxay codsan karaan ruqsada. Si loo doorto sida korriin, qorshe ganacsi waa in la soo gudbiyaa. Intaa waxaa dheer, beeralayda waa inay la kulmaan xaalado kale oo badan. Wixii talo ah ee ku saabsan nidaamka codsiga ama guud ahaan shuruudaha oo dhan, waad awoodi kartaa la xiriir Talo Sharciyeed Legal Aid.
Mid ka mid ah isbeddelada ugu yaabka badan marka la barbar dhigo nooca la tashiga ayaa ah in magacaabista la siiyay ay khusayso oo keliya beeraleyda loo qoondeeyay oo aan loo wareejin karin qof kale.
Marka beeralayda loo cayimay, waxay bilaabi karaan diyaarinta beerista xashiishka. Ka hor inta aan la bilaabin tijaabinta tijaabooyinka, waa in beeralayda loo qoondeeyey inay haystaan saamiyo ku filan. Marxaladda diyaarinta waxaa la filayaa inay qaadato ugu yaraan hal sano.
Kadib marxaladda diyaarinta, wajiga (gaaban) ee ku-meel-gaar ah ayaa raacaya. Heerkani wuxuu soconayaa ugu badnaan toddobaadyadii XNUMkuna wuxuu ku dhammaanayaa isla marka uu marxaladda hirgelintu bilaabanto. Inta lagu jiro marxaladda kala-guurka, dukaannada qaxwaha ee degmooyinka ka qaybqaata waxay iibin karaan oo iibin karaan xashiishada cannabis ee lagu xannibo xashiishada sharciga ah. Tani sidoo kale waa isbedel weyn marka loo eego qaybta wadatashiga. Dhegayso ka wac qaybaha kala duwan si tartiib tartiib ah loogu daro xashiishka kuwa loo qoondeeyay inay ku biiraan noocyada kala duwan ee maqaayadaha kafeega ee degmooyinka ka qeyb galaya inta lagu gudajiro tijaabada Sidan ayaad u siineysaa macaamiisha ikhtiyaarka waxaadna siineysaa boolal kafeega ah. Muddada 6 toddobaad waa (aad u) gaaban tahay, laakiin si kasta oo ay tahay ma jiri doono "nadiifin nadiif ah".
Ma jiro ugu badnaan ama ugu yar oo loo dejiyay waxa ku jira walxaha firfircoon (THC iyo CBD). Si kastaba ha ahaatee, heerarkan waa in si cad loogu sheego baakadda. Beeralayste kasta oo loo qoondeeyay waxa uu geyn karaa dukaan kafeega ka qayb qaadanaya iyo dukaan kafeega ka qayb qaadanaya waxa uu ka dalban karaa beeralay kasta oo loo qoondeeyay.
Wejiga hirgelinta ee tijaabada wuxuu soconayaa 4 sano. Golaha wasiirradu wuxuu ku kordhin karaa wajiga fulinta siddeed iyo toban bilood. Wejiga hirgelinta kadib, wajiga-baxa ayaa bilaabmaya. Inta lagu jiro marxaladan, dukaamada kafeega ayaa laga yaabaa inay mar kale kaydiyaan oo iibiyaan xashiishka dulqaadka leh marka lagu daro xashiishka sharci ahaan loo koray. Dhamaadka waji wareejinta, xaaladdu waa inay ahaataa sidii ay ahaan jirtay kahor bilowga tijaabada.
Jadwalka
Sannadkan, ugu badnaan degmooyinka 10 ayaa loo qoondeeyey inay ka qayb qaataan tijaabada. Kadibna, wax ka badan kuwa beeraha 2020 ayaa loogu talagalay 10. Hannaankani wuxuu hubaal ahaan qaadan doonaa nus sano. Ka dib markaa, beeralayda loo qoondeeyey waxay bilaabi karaan inay koraan oo waxay kobcin karaan saamiyo. Xagaaga 2021 waxaa jiri doona marxaladda ku-meel-gaadhka ah ee toddobaadka 6 kadibna tijaabadu waxay bilaabmaysaa. Laga bilaabo xilligaas, dukaamada qaxwaha ee degmooyinka ka qaybqaatayaasha waxaa loo ogol yahay inay soo iibsadaan oo iibiyaan xashiishad sharci ah. Waxba isbeddel maaha dukaamada kale iyo dawladaha hoose ee Holland. Xagaaga 2025 waxaa la go'aaminayaa in tijaabinta sanadka 1,5 la kordhiyo, tijaabinta waxaa lagu sii wadi doonaa 2027. Tani waxay ka dhigan tahay in siyaasadda dulqaadashada hadda mar kale ay dhaqan galin doonto, haddii aysan golaha cusub go'aan ka gaarin.
Sharciga hogaanka horjeeda
Qiimaha dheeraadka ah ee tijaabada ayaa iga baxday. Sida heshiis siyaasadeed waxaa laga yaabaa in loo maleynayo inuu yahay mid aad u qurux badan, laakiin su'aashu waxay tahay in dhammaan dhinacyada ay khuseyso, oo ay ku jiraan macaamiisha, degmooyinka, dukaamada kafeega iyo beeraha iyo beeraha, ay sugayaan. Natiijada tijaabadan, horumarinta siyaasadda cannabis ee Nederland ayaa iman doonta xannibaadda sanadaha soo socda, iyada oo dibedda laga dhoofinayo sharciyeynta xashiishadda cannabis waxay sii socon doontaa sida caadiga ah, iyada oo fursado kasta oo ganacsi ah ay tahay.
In kasta oo suuqa suuqyada caalamiga ah ee cannabis ay bixiyaan fursado balaadhan oo ganacsiyada Holland, xukuumadda ayaa ka maqan aragti iyo heer deg deg ah. Wakhti badan iyo fiiro badan ayaa loo qabtaa si loo sameeyo tijaabin buuxda oo dheellitiran oo aan wax boos ah u lahayn fikrado cusub oo lagu horumarinayo beeraha ama horumarinta alaabada. Tijaabadan ayaa sidaas darteed tusaale u ah sharciyada hogaanka horjoogaha: astaamaha hogaaminaya meel ka mid ah waxay keenaysaa dhiirigelin ku filan si ay u eegto horumarin dheeraad ah ama horumar ah, si markaa mid ka mid ah uu dhakhso u dhaco ama dib u dhaco.
