Nederland – door Mr. Kaj Hollemans (KH Legal Advice) (columns KHLA).
Het kabinet heeft op 30 maart 2022 in een Kamerbrief laten weten dat het experiment gesloten coffeeshopketen, beter bekend als de wietproef, niet eerder kan starten dan in het tweede kwartaal van 2023, omdat “dan naar verwachting de kwantiteit, kwaliteit en diversiteit van de geproduceerde hennep en hasjiesj voldoende is om de deelnemende coffeeshops volledig en bestendig te kunnen bevoorraden.”
Illegale cannabismarkt
Als het experiment wordt gestart voordat het aanbod aan deze voorwaarden voldoet, bestaat volgens het Kabinet het risico “dat de voorraden van de coffeeshops leeg raken, de prijzen extreem stijgen of consumenten ontevreden zijn over het nieuwe aanbod. Met als risico dat de consumenten uitwijken naar de illegale markt.”
Vooral die laatste opmerking vind ik nogal vreemd. Consumenten wijken namelijk al meer dan 40 jaar uit naar de illegale markt: de gedoogde coffeeshops. Want hoewel ze worden gedoogd, zijn alle coffeeshops in Nederland illegaal. Ze handelen namelijk in strijd met de Opiumwet. De hele opzet van het experiment is wat dat betreft nogal vreemd, want straks mogen de coffeeshops in 11 gemeenten alleen nog maar cannabis verkopen van vergunde, legale telers, terwijl de coffeeshops in de overige 91 gemeenten gewoon mogen doorgaan met het verkopen van cannabis van illegale telers.
Maar dat risico is blijkbaar ingecalculeerd. Net als de nieuwe vertraging overigens. Want volgens het kabinet is deze vertraging onderdeel van het experiment. Zonder gêne stellen beide bewindspersonen vast dat “het constateren en oplossen van de uitdagingen en problematiek gedurende de voorbereiding onderdeel is van het experiment. Het geeft waardevolle inzichten over het doel van het experiment, hoe te komen tot een gesloten coffeeshopketen met op kwaliteit gecontroleerde hennep en hasjiesj.” Waar hebben we dan nog een experiment voor nodig, vraag ik me af?
5 jaar
Waar andere landen er binnen enkele jaren in slagen om de teelt en distributie van cannabis volledig te legaliseren, lukt het Nederland niet eens om een klein gedeelte van de wietteelt te organiseren. Inmiddels is de rijksoverheid al 5 jaar bezig met de voorbereidingen van een experiment dat oorspronkelijk 4 jaar zou gaan duren. Er is een tijdlijn, een website, een brochure, een hele rits aan voorwaarden, neergelegd in wet- en regelgeving, maar er zit nog geen plant in de grond. De door de overheid geselecteerde telers hebben namelijk problemen met het verkrijgen van een locatie of met de financiering,
want de banken zijn bang om te worden vervolgd voor hulp bij witwassen of het financieren van terrorisme. Ik vermoed eerder dat de banken bang zijn dat hun financiering in rook opgaat, omdat het met dit tempo steeds moeilijker wordt om investeringen terug te verdienen, en dat ze zich verschuilen achter de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme, maar dat terzijde.
Burgemeesters
De burgemeesters van twee gemeenten die deelnemen aan het experiment verwoorden de frustratie van betrokken partijen nog het beste.
Burgemeester Weterings (Tilburg) vraagt zich terecht af hoeveel je nog kunt vertragen. Volgens de burgemeester was het oorspronkelijk de bedoeling dat de eerste ervaringen met de legale teelt zouden kunnen worden meegenomen in de formatie. “Daarvan is niets terechtgekomen. Dit uitstel is opnieuw een teleurstelling.”
Burgemeester Depla (Breda) vindt dat snel met de proef moet worden begonnen of dat gelijk moet worden doorgepakt met wetgeving, waarbij tot legalisering van de wietteelt wordt overgegaan. “Het duurt wel heel erg lang. Er moet vaart worden gemaakt. Hoeveel tijd verliezen we nog? Misschien moeten we maar de definitieve stap naar legalisatie zetten en die proef overslaan. Steeds meer landen hebben inmiddels zat ervaring opgedaan met legale wietteelt.”
Tegenwerking
Vanaf het allereerste begin doen verschillende politieke partijen, waaronder coalitiepartijen VVD, CDA en CU, er van alles aan om het experiment niet te laten slagen. Alleen D66 ziet het nog steeds zitten en houdt de moed erin. Ondertussen wijken de Nederlandse consumenten het komende jaar gewoon weer uit naar de illegale markt: de gedoogde coffeeshops. Dat is het echte experiment. En dat is al lang en breed geslaagd.
