Psychedelische drugs zijn veelbelovende behandelingen voor veel psychische aandoeningen, maar onderzoekers begrijpen niet helemaal waarom ze zulke krachtige therapeutische effecten hebben. Nu suggereert een onderzoek bij muizen dat psychedelica allemaal op dezelfde manier werken: ze resetten de hersenen naar een jeugdige staat waarin ze gemakkelijk nieuwe informatie kunnen opnemen en cruciale verbindingen tussen neuronen vormen.
Bevindingen laten zien dat psychedelische drugs langetermijn veranderingen mogelijk kunnen maken in vele soorten gedrags-, leer- en sensorische systemen die verstoord zijn bij psychische aandoeningen. Maar wetenschappers waarschuwen dat er meer onderzoek moet worden gedaan om vast te stellen hoe de medicijnen hersenverbindingen hermodelleren.
Sociaal gedrag
Psychedelische drugs zoals MDMA (ook bekend als ecstasy), ketamine en psilocybine – het actieve ingrediënt in paddo’s – staan bekend om het produceren van geestverruimende effecten, waaronder in sommige gevallen hallucinaties. Maar elke verbinding beïnvloedt een ander biochemisch pad in de hersenen tijdens de korte ’trip’, waardoor wetenschappers zich afvragen waarom zoveel van deze medicijnen het vermogen delen om depressie, verslaving en andere moeilijk te behandelen aandoeningen op de lange termijn te verlichten.
Gül Dölen, een neurowetenschapper aan de Johns Hopkins University in Baltimore, Maryland, en haar collega’s zochten antwoorden door te bestuderen hoe psychedelica sociaal gedrag bij muizen beïnvloedt. Muizen kunnen socialiseren leren associëren met positieve gevoelens, maar alleen tijdens een ‘kritieke periode’ voor adolescenten, die eindigt als ze volwassen worden.
De wetenschappers trainden muizen om een ’slaapkamer’ in hun verblijf te associëren met muizenvrienden en een andere kamer met eenzaamheid. Vervolgens konden ze onderzoeken hoe psychedelica de kamerkeuzes van de knaagdieren beïnvloedden – een maatstaf voor de vraag of het medicijn de kritieke periode beïnvloedt.
Het team van Dölen had eerder ontdekt dat het geven van MDMA aan volwassen muizen in het gezelschap van andere muizen de kritieke periode heropende, waardoor de met MDMA behandelde dieren meer kans hadden om in de sociale kamer te slapen dan onbehandelde muizen. Dit was niet verwonderlijk: MDMA staat bekend om het bevorderen van binding bij sommige dieren en bij mensen.
Muizen gaven niet de voorkeur aan de sociale ruimte als ze genoeg ketamine kregen om ze bewusteloos te maken en zich dus niet bewust waren van de andere muizen. Dit suggereert dat de drugs alleen de sociaal kritieke periode openen als ze in een sociale context worden ingenomen. Elke middel opende de kritieke periode voor een andere tijdsduur, variërend van een week voor ketamine tot meer dan vier weken voor ibogaïne.
Nieuwe verbindingen door psychedelische drugs
Vervolgens keek het team naar de hersenen van de dieren. Ze ontdekten dat neuronen in bepaalde hersengebieden gevoeliger waren geworden voor het ‘liefdeshormoon’ oxytocine. Dölen vermoedt dat de drugs een toestand, genaamd metaplasticiteit, aan de neuronen verlenen, waardoor de cellen beter reageren op een stimulus zoals oxytocine. Door deze toestand is de kans groter dat ze opnieuw bedraden en nieuwe verbindingen vormen.
Dölen betoogt dat psychedelische drugs functioneren als een hoofdsleutel die vele soorten kritieke periodes kan ontsluiten – niet alleen een voor gezelligheid – door neuronen metaplasticiteit te verlenen. Het eindresultaat hangt af van de context waarin de drugs zijn ingenomen: de mate van maatschappelijke betrokkenheid in dit geval. De resultaten geven aan, zegt ze, “dat er een mechanistische relatie bestaat tussen het begin van de kritieke periode en die veranderde bewustzijnsstaat die door alle psychedelica wordt gedeeld”.
Takao Hensch, een neuroloog aan de Harvard University in Cambridge, Massachusetts, zegt dat de paper baanbrekend is in het vinden van biologische mechanismen voor hoe psychedelische drugs werken. “Het geeft hoop dat kritieke periodes niet onomkeerbaar zijn en een zeer zorgvuldig cellulair begrip van psychedelische drugs zou de sleutel kunnen zijn om de hersenplasticiteit te heropenen”, zegt hij. Hij voegt eraan toe dat sociaal gedrag zeer complex is en dat de effecten van de medicijnen in andere hersengebieden moeten worden bestudeerd.
David Olson, een biochemicus aan de University of California, Davis, is sceptisch. De medicijnen, zegt hij, zouden fysieke verbindingen tussen neuronen in bepaalde delen van de hersenen kunnen veranderen, in plaats van metaplasticiteit te induceren waardoor de neuronen meer openstaan voor beïnvloeding door omgevingsstimuli. Dölen test nu of de psychedelische drugs andere soorten kritieke periodes kunnen heropenen, waaronder die voor het motorische systeem. Heropening, zegt ze, zou de hoeveelheid tijd kunnen verlengen dat mensen die een beroerte hebben gehad kunnen profiteren van fysiotherapie, die momenteel alleen werkt in de eerste paar maanden na een beroerte.
Bron: nature.com (EN)
